 |
regelgeving,
nen & normen |
|
|
regelgeving,
nen & normen |
|
Op weg naar Energielabel A
|
mede mogelijk gemaakt door dé facilitaire vakbeurs online
|
|
| Op kantoor ABB electrifications products |
| Kosten besparen door nu al aan de slag te gaan met Energielabel A voor uw kantoor! |
| Inhoud |
|
| |
|
| Inleiding |
 |
| Hoofdstuk 1 - Energielabel C |
|
| - Maatwerkadvies |
|
| - De winst van energielabel C |
|
| Hoofdstuk 2 - Energielabel A |
|
| - Connectiviteit |
|
| - Veiligheid |
|
| - Intelligente energiemanagement- systemen |
|
| - Relevante certificeringen |
|
| Hoofdstuk 3 - Energielabel A in de praktijk |
|
| - Een bestaand kantoor renoveren naar energielabel A |
|
| - De energieadviseur aan het woord |
|
| - Een praktijkvoorbeeld |
|
| - Wat ABB voor u kan betekenen |
|
| Hoofdstuk 4 - Interessante websites over energielabels |
|
| Samenvatting |
|
| Colofon bij deze webpagina |
|
| Waar kijken bezoekers nog meer naar: |
|
Inleiding
In deze Whitepaper geven wij op praktische wijze aan hoe u ervoor kunt zorgen dat uw kantoorgebouw in 2050 energieneutraal is. Dat lijkt nog ver weg, maar in het Energie-akkoord van 2013 zijn een aantal stappen opgenomen die u dwingen om snel actie te nemen.
Zo moet uw kantoorgebouw in 2023 over energielabel C beschikken, anders vervalt de kantoorfunctie van uw gebouw. Daarnaast moet uw kantoorgebouw in 2030 over energielabel A beschikken. Veel zaken die u voor het behalen van het label C moet regelen houden keuzes in die ook invloed hebben op het behalen van label A.
Leeswijzer
In het eerste deel van de Whitepaper gaan we in op het behalen van energielabel C, in het tweede deel geven we aan waarom u energielabel C slechts als een tussenstap naar energielabel A moet zien. Vervolgens behandelen we de belangrijkste kenmerken van energielabel A kantoren zoals connectiviteit, energiemanagement-systemen en relevante certificeringen. Tot slot komen enkele concrete voorbeelden aan bod. Aan het einde van de Whitepaper vindt u links naar relevante websites over energielabels. |
Het is 2050 en het is gelukt. We zijn er in Nederland met elkaar in geslaagd om alle kantoorgebouwen energieneutraal te krijgen. Het was een kolossale en langdurige inspanning van velen, maar we hebben het voor elkaar.
Gebouweigenaren, gebruikers en innovatieve leveranciers zijn er stap voor stap in geslaagd het Energieakkoord van 2013 te realiseren. Een huzarenstukje! Want in 2020 had 56 procent van de kantoorgebouwen in Nederland nog helemaal geen energielabel. En dat terwijl in 2023 energielabel C al verplicht werd.
Hoe mooi zou het zijn als we in 2050 zo konden terugblikken op de uitdagingen die ons nu, anno 2020, nog wachten rond het energiemanagement van kantoorgebouwen. En toch, met een juiste en tijdige aanpak, is dat zeker niet onmogelijk.
|
Hoofdstuk 1 - Energielabel C
Start met energielabel C
De eerste stap kunt u nu al zetten door op de website van de Rijksoverheid over energielabels te kijken welk energielabel uw kantoor op dit moment heeft (aan het slot van dit Whitepaper hebben wij links opgenomen naar relevante websites, zoals van de Rijksoverheid, die u in de tekst zult tegenkomen). Dit zal voor ongeveer 56 procent van de eigenaren en beheerders aangeven dat hun kantoor nog helemaal geen energielabel heeft. We praten dan over ongeveer 42 miljoen m2 kantoorruimte.
|
 |
De meeste eigenaren, beheerders en facility managers moeten dus nu in actie komen om te voorkomen dat hun kantoorgebouw op 1 januari 2023 niet meer als kantoor gebruikt mag worden. Dat staat in de wettelijke maatregelen als sanctie genoemd als dit niveau op die datum niet gehaald is.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft een vierstappenplan opgesteld, waarmee u energielabel C voor uw kantoor kunt bereiken. De RVO zegt op zijn site:
Stap 1: Vraag een maatwerkadvies aan
Een energieadviseur controleert het gebouw op een aantal kenmerken, signaleert verbeter-mogelijkheden en maakt een kostenberekening. Ook kan hij voor u de Erkende Maatregellijsten (EML) meenemen in het advies. Op de EML staan maatregelen waarmee u voldoet aan de Energie-besparingsplicht van het Activiteitenbesluit (Wet milieubeheer). Als u de aanbevolen maatregelen van de adviseur laat uitvoeren, kunt u subsidie ontvangen voor het advies.
Stap 2: Verken financiële regelingen
RVO ondersteunt energiebesparende maatregelen met een aantal subsidies.
Bekijk daarvoor de subsidiewijzer. U vindt de link aan het slot van dit Witboek.
Stap 3: Voer de maatregelen uit
Voer de energiemaatregelen voor 2023 uit om in ieder geval op energielabel C te komen. Zorg indien mogelijk voor ‘no regret'-maatregelen. Dit zijn maatregelen die bijdragen aan een energieneutraal kantoor en die rekening houden met verregaande aanpassingen in de toekomst. Een voorbeeld hiervan is een maatregel die genoeg ruimte overlaat om een installatie later aan te passen aan de stand van de techniek.
Stap 4: Laat een nieuw energielabel opstellen Schakel opnieuw een energieadviseur in om het nieuwe label vast te stellen. |
 |
Wie de eisen voor energielabel C (2023) zelf nog eens wil nalezen, kan op de site van de Rijks- overheid terecht.
Heldere voorbeelden
Concrete maatregelen om het kantoor naar energielabel C te brengen zijn bijvoorbeeld installaties met beter rendement. Denk dan aan HR ketels voor verwarming en warm water, energiezuinige LED lampen (bijvoorbeeld bij noodverlichting die 24/7 aanstaat) en minder CO2-uitstoot. De toepassing van hernieuwbare energie, zoals zonne- en windenergie waar mogelijk, is eveneens zeer effectief. Ook een goede isolatie van wanden, vloeren, plafonds en ramen (HR++-glas) is onderdeel van label C. Bestudeer de subsidiewijzer (Zie Stap 2) die wegen aangeeft om de kosten te verminderen.
De winst van energielabel C
Kantoren die voldoen aan energielabel C hebben een lager energieverbruik. Ingrijpender is echter nog dat energielabel C een harde vereiste is om het pand na 2023 nog als kantoor te mogen gebruiken. Huurders mogen dus alleen huurder blijven als hun kantoor na 2023 label C heeft.
Uitzonderingen zijn:
Kantoren kleiner dan 100 m2.
Binnen 2 jaar wordt gebouw gesloopt of wordt getransformeerd naar een andere functie en Monumenten.
|
Hoofdstuk 2 - Energielabel A
Label C is mooi, maar slechts een tussenstap naar energielabel A
Zoals we eerder al signaleerden, energielabel C voor het jaar 2023 is pas het begin. In 2030 moeten kantoorgebouwen naar verwachting voldoen aan Energielabel A. Uiteindelijk moeten de kantoren in Nederland in 2050 volledig energieneutraal zijn. Nog waarschijnlijker is het dat die gebouwen dan meer energie leveren dan ze gebruiken en onderdeel uitmaken van lokale slimme netten. De ‘smart cities’ komen zo steeds dichterbij.
Waarom u nu al moet nadenken over energielabel A
De maatregelen die het kantoorgebouw naar label A brengen, zijn kostbaarder en vragen een langere voorbereiding. En omdat 2030 maar zeven jaar later is dan 2023, is het verstandig om label C van 2023 vooral te zien als tussenstap naar label A van 2030. Er zijn een aantal Quick Scans voor energie beschikbaar, die u hier een goede indruk kunnen geven van wat u met uw kantoorgebouw moet doen om naar label A te gaan.
Uw investering dient zich dus te richten op label A. Veel gebouweigenaren kiezen er daarom voor om nu al in een zo hoog mogelijk energielabel te investeren. Zo kunnen zij de waarde van hun gebouw voor aanzienlijk langere tijd verhogen. |
 |
| Slimme kantoren zijn onderdeel van hun omgeving |
| Circulariteit eerder regel dan uitzondering |
|
In 2060 zal 70% van de wereldbevolking in steden leven |
| Grote kans dat alle gebouwen in 2030 moeten voldoen aan Energielabel A |
|
35% van nieuwe auto's is elektrisch in 2020 |
| Vraag naar elektriciteit met 60% toegenomen in 2040 |
Duurzaamheid |
1.000.000 gebouwen in 2030 verduurzamen |
| >30 miljard verbonden apparaten in 2020 |
verbinden |
CO2-uitstoot in 2030 o.v. 1990 met >49% verminderd |
| Connectiviteitsmarkt >$730 miljard in 2020 |
Connectiviteit |
Gebruiksfuncties van gebouwen wisselen in recordtijd |
| Geïnstalleerde vermogen zonnepanelen in NL 27 gigawattpiek in 2030 |
|
Vanaf 1 januari 2023 gebouwen elk kantoor >100 m2 minimaal Energielabel C |
| In 2030 2 miljoen woningen NOM of BENG |
|
|
Connectiviteit
Kenmerkend voor energielabel A- kantoren is dat het energie-aanbod flexibel afgestemd wordt op veranderlijke behoeften van individuele gebruikers. Dat vraagt om verregaande connectiviteit tussen alle energiesystemen en boekingsagenda’s van ruimtereserveringen in het gebouw. Flexplekken, kleine teams en sociale ontmoetingsplaatsen transformeren zo tot gezonde en productieve werkplekken. Het op deze manier verbinden van de energiesystemen voorkomt verspilling van energie. Nergens brandt overbodig licht, nergens staan de verwarming, ventilatie en airco aan als een werkplek, vergaderzaal, pantry of kantine niet gebruikt wordt. Die ruimten blijven ‘energieloos’ tot ze opgestart worden voor gebruik. Zo kan de vergaderzaal waar om 14.00 uur het sales team een meeting wil houden de hele ochtend koud en donker blijven tot een uur of twaalf. Dan treedt de verwarming in werking, zodat de zaal zonder energie verslindende piekbelasting van de HR-ketel of warmtepomp geleidelijk op temperatuur gebracht wordt. Bij zomerse buitentemperaturen schakelt de zonnewering tijdig in om instraling van de zon en dus onnodig energieverbruik door de airco te vermijden. Als de sales meeting om half vijf klaar is, schakelen de energiesystemen van de comfortabele zaal door sensoren weer af naar hun energieloze ruststand. Dit energie- gebruik wordt mogelijk door bijvoorbeeld verlichting, zonwering, verwarming, koeling, beveiliging en slimme energiemeters met elkaar te verbinden door een intelligent monitoring- en besturingssysteem. De datastromen die zo ontstaan, bieden een steeds betere basis voor optimaal energieverbruik.
KNX-standaard voor besturingssystemen
Hier is het verstandig om systemen in te
zetten die gebruik maken van bijvoorbeeld de onafhankelijke KNX-standaard. Dit wereldwijd erkende communicatieprotocol maakt automatisering en koppeling van de meest uiteenlopende elektrische apparaten en installaties mogelijk. Het zit ingebouwd in producten van circa 495 fabrikanten.
KNX is een decentrale intelligentie die in elk KNX-gecertificeerd component aanwezig is. Daardoor kan elke installateur en system integrator de componenten en systemen tot één geheel smeden. Via een link aan het slot van dit Whitepaper kunt u de toepassingen voor kantoorsituaties bekijken.
Veiligheid
De sensortechniek speelt ook een rol bij de veiligheid voor de gebruikers. Valt er een lift uit met mensen er in, dan is exact bekend om hoeveel personen het gaat en welke lift het betreft. Is er rookontwikkeling in een deel van het gebouw, dan is direct zichtbaar welke personen, via intercom bereikbaar, hun werkruimte dienen te verlaten. Wordt een medewerker onwel, dan volstaat een signaal met de exacte locatie naar de BHV-er van dienst om hulp te verlenen.
Intelligente energiemanagementsysteem
Connectiviteit reikt tot in de parkeergarage. Elektrische auto’s krijgen dan bij aankomst een specifieke laadpaal toegewezen. Afhankelijk van het verwachte vertrekmoment kan de stroom uit de auto’s die er de hele dag staan, gebruikt worden om een piekvraag af te zwakken (peakshaving). Het intelligente energie-managementsysteem zorgt er dan voor dat de auto om 5 uur ’s middags weer opgeladen klaar staat voor de rit naar huis. Denk ook aan de duurzame elektriciteit die door de windturbine om de hoek opgewekt is en via het lokale slimme elektriciteitsnet naar het kantoorgebouw komt. Het is vervolgens niet ondenkbaar dat die opgeslagen stroom ’s middags via de spotmarkt voor elektriciteit voor een hoge prijs verhandeld wordt. Waarna het intelligente energie-managementsysteem van het kantoorgebouw er op let dat de geparkeerde auto’s om vijf uur toch weer met volle accu klaarstaan. |
Relevante certificeringen:
Het energielabelsysteem past in een aantal certificeringen die als maatstaf dienen voor de mate van duurzaamheid, energiezuinigheid en gezondheid. Overheid en potentiële huurders kijken steeds meer naar deze kwaliteitscriteria bij het nemen van beslissingen over hun visie op uw kantoorgebouw. Het is daarom aanbevelens-waardig om te verkennen welke certificeringen de kwaliteiten van uw kantoor het beste weergeven. We noemen er hier een aantal van de meest bekende. Sommigen vullen elkaar aan en sommigen vertonen overlap. Vraag uw energie-adviseur welke voor u het meeste opleveren.
| BREEAM |
 |
Het streven naar energielabel A blijkt verder prima in te passen in bredere trends richting duurzaamheid. Hiervoor is sinds 2010 het keurmerk BREEAM in opkomst. Dit staat voor Building Research Establishment Environmental Assessment Method dat aangeeft of een kantoor een gezonde leefomgeving heeft en of het duurzaam en verantwoord gebouwd is. Iets dat steeds belangrijker wordt naarmate het kantoor van de toekomst meer gebruiksfuncties krijgt. Het kantoor van de toekomst krijgt steeds meer toepassingen, wat niet alleen meer slimme en flexibele functionaliteit vraagt, maar ook hogere eisen stelt aan een gezonde leefomgeving en aan duurzaamheid. Een kantoor met BREEAM keurmerk brengt gemiddeld 20 procent meer huur op. Een BREEAM keurmerk is mogelijk voor nieuwbouw maar ook voor bestaande bouw.
| WELL-certificaat |
 |
Het gezondheidsaspect in de vorm van een gezond binnenklimaat kan met een WELL- certificaat verder geborgd worden. Huurders zullen steeds meer interesse krijgen voor kantoorgebouwen die deze duurzaamheids- en kwaliteitscertificaten hebben.
| LEED |
 |
LEED is een afkorting van ‘Leadership in Energy and Environmental Design’. Het is een evaluatie- en certificatiesysteem waarmee de duurzaam-heidsprestatie van gebouwen bepaald kan worden. LEED is de meest gebruikte duurzaam-heidstool in de Verenigde Staten, omdat de overheid het inzet bij zijn eigen bouwprojecten. Maar ook in Nederland wordt LEED toegepast. Aan het einde van de Whitepaper staat een link met meer informatie over LEED.
| ISO 50001 |
 |
ISO 50001 is een internationale norm voor verbetering van energieprestaties in gebouwen en faciliteiten. Het is een welkome leidraad om het volledige energieverbruik van het kantoor-gebouw in beeld te krijgen en te leren sturen. Het doel van ISO 50001 is om organisaties in staat te stellen de systemen en processen vast te stellen die nodig zijn om de energieprestaties continu van bijvoorbeeld hun kantoorgebouw te verbeteren. Denk dan aan efficiëntie, verdeling, noodzaak en verbruik. |
 |
 |
De norm beschrijft het Energy Management Systeem inclusief het proces daaromheen.
De systematiek is gebaseerd op het continu verbeteringsmodel PLAN, DO, CHECK, ACT.
Het managen van het energiesysteem van het gebouw moet natuurlijk op een volledige, vast omlijnde en gecertificeerde manier gebeuren om te voldoen aan ISO 50001 en/of Breeam en zo het vertrouwen van de diverse stakeholders te winnen en te behouden. ABB hanteert hiervoor het Ability™ EDCS platform dat een volledige en gecertificeerde omgeving biedt voor Energie- management. |
| Platforms als deze helpen eigenaren, facility managers of onderhoudsmanagers invulling te geven aan de doelstellingen en de certificering van gebouwen en faciliteiten volgens de ISO 50001 standaard. Zij bereiken hiermee: |
| * |
Onmiddellijk inzicht in de energie huishouding van hun gebouw. |
| * |
Binnen de eerste 12 maanden een energiekostenreductie die op kan lopen tot wel 10 tot 20 procent van de gebruikelijke energierekening. |
| * |
Hulp bij het naleven van huidige en toekomstige energie-efficiëntie-doelstellingen, zowel de vrijwillige als de verplichte. |
| * |
Beter imago en meer geloofwaardigheid bij klanten en stakeholders. |
| * |
Beter geïnformeerde besluitvorming rond ontwerp, bediening en onderhoud van het systeem. |
| * |
Minder uitstoot van broeikasgassen (GHG) en CO2-voetafdruk. |
| * |
Meer energiebewustzijn bij medewerkersop alle niveaus. |
| * |
Betere operationele efficiëntie en onderhouds- praktijken. |
Bedrijven met meer dan 250 personen of meer dan 50 miljoen Euro omzet moeten een energieaudit doen
Voor een precieze omschrijving van de besparingsverplichting in uw energie-management kunt u terecht op de website van de Rijksoverheid. Aan het slot van dit Witboek hebben wij de link opgenomen.
In het algemeen geldt het onderstaande beeld:
Alternatieve invulling EED Energie-auditplicht
Sommige ondernemingen hoeven geen EED Energie-auditverslag in te dienen, omdat zij al op alternatieve wijze invulling geven aan de EED Energie-auditplicht. Het gaat hier om onder-nemingen die een Europees of internationaal gecertificeerd energiebeheersysteem toepassen. Om precies te zijn ISO 50001 of ISO 14001 in combinatie met ISO 14051.
Verschil ISO 51000 met ISO 14001
ISO 50001 is de norm die zich specifiek richt op het terugdringen van het energieverbruik van een organisatie op basis van een gedetailleerd inzicht in het energieverbruik. Ten opzichte van de ISO 14001-norm worden zwaardere eisen gesteld aan de diepgang van de monitoring van het energiegebruik, de identificatie van mogelijke verbeteringen en de doelstellingen om deze te realiseren. Daar waar energie een van de milieu-aspecten is in de ISO 14001-norm is het in de ISO 50001 het centrale onderwerp en vormt het dus een verdieping van de ISO 14001-norm.
Een duidelijk verschil met de ISO 14001-norm is dat de ISO 50001 zich alleen richt op het eigen energieverbruik van de organisatie en niet op het verbruik van energie in de keten. |
| Is een Energie Management Systeem (EMS) interessant voor uw bedrijfssituatie? |
Hoofdstuk 3 - Energielabel A in de praktijk
Na deze inventarisatie van factoren die belangrijk zijn bij het uitstippelen van een marsroute naar energielabel A wordt het tijd voor de kernvraag: Hoe renoveer je voor 2030 een bestaand kantoor tot een duurzaam kantoor met Energielabel A? |
Stap 1:
|
Doe de energiebesparingsverkenner van RVO. |
| Stap 2: |
Vraag een maatwerkadvies aan bij een EPA-
U-adviseur (energieprestatieadvies voor utiliteitsbouw) Die zijn te vinden op: www.qbis.nl. Selecteer het bureau dat het beste bij uw organisatie past. |
| Stap 3: |
Inventariseer welke subsidieregelingen toepasbaar zijn. Ook hier kan een EPA-U-bureau bij helpen. |
| Stap 4: |
Voer de maatwerkadviezen uit en zorg ervoor dat de gebouwsystemen optimaal geconnecteerd kunnen worden. Bedrijven als ABB kunnen hierbij ondersteunen. |
| Stap 5: |
Laat een nieuw energielabel opstellen. |
| Stap 6: |
Let ook op de andere wet- en regelgeving
(EED, MJA3-MEE, EPBD, Activiteitenbesluit)
Kijken we in meer detail naar de concrete aanpassingen in Stap 4, dan is te zien dat de eerste stappen te maken zijn door gebruik te maken van energiezuinige apparatuur en door het toepassen van isolatie.
Echter, energielabel A komt vooral binnen bereik door investeringen in installatietechnieken als centrale HVAC sturing in combinatie met gebouw-automatisering. In het schema op de volgende pagina geven we een overzicht van het effect van installatietechnieken en gebouwautomatisering op het Energielabel van een kantoor. |
| Waar bestaat energiemanagement in een gebouw uit? |
| Het effect van installatietechnieken en gebouw- automatisering op het Energielabel van een kantoor |
| Energielabel |
Maatregel |
ABB solution box |
| Positief effect voor Energielabel C |
Veegpulsschakeling: Licht dat automatisch aan en uit gaat als een ruimte wordt betreden) |
Verlichtingsturing
KNX-DALI (veeg, zone – en daglicht schakeling, presentie melders) |
| Positief effect voor Energielabel C |
Alles-uit schakeling per zone, ruimte of gebouw: Alle verlichting in een zone, ruimte of gebouw met 1 knop uit kunnen schakelen) |
Verlichtingsturing
KNX (veeg, zone – en daglicht schakeling, presentie melders) |
| Positief effect voor Energielabel A |
Gecombineerde verlichting, jaloezie en HVAC sturing |
Verlichtingsturing
KNX (veeg, zone – en daglicht schakeling, presentie melders)
Zonwering
KNX (jaloezieactoren en weerstation)
Gebouw automatisering
HVAC en E - KNX / ClimaEco
|
| Positief effect voor Energielabel A |
Automatische daglicht afhankelijke licht en aanwezigheid sturing: verlichting die automatisch dimt als er veel daglicht naar binnen schijnt |
Verlichtingsturing
KNX (veeg, zone – en daglicht schakeling, presentie melders) |
| Positief effect voor Energielabel A |
En op ruimte/zone niveau vraag en aanwezigheid gestuurde luchtbehandeling voor een optimaal binnenklimaat: Luchtbehandeling die meer- of minder ventileert naar gelang er meer of minder mensen in een ruimte of zone aanwezig zijn |
Gebouw automatisering
HVAC en E - KNX / ClimaEco |
 |
Hoe kan ABB u helpen bij uw verbeterslag naar energielabel A?
ABB maakt energiestromen inzichtelijk en koppelt gebouwgebonden systemen met elkaar. Dit heet connectiviteit. Door monitoring en data-analyse kunt u het energieverbruik verder optimaliseren en dit leidt tot forse kostenverlaging.
Connectiviteit via bijvoorbeeld het Cloud platform ABB Ability en KNX maakt samenwerking tussen alle apparaten, systemen, oplossingen en services mogelijk. Dit is gebouwbeheer in optimale vorm. Wilt u meer weten? Neem dan contact op met de ABB specialisten.
|
Wat zegt de energieadviseur?
W4Y uit Harderwijk aan het woord
Jan Roersen |
 |
Kantoorgebouwen en hun huurders, eigenaren en investeerders krijgen de komende jaren een forse uitdaging op hun bord. Die is alleen te behappen met onafhankelijke adviesbureaus die deskundig zijn op gebouwgebonden installaties en duurzaamheid. Een van die adviseurs is W4Y uit Harderwijk. Wat is hun rol bij het adviseren rond energielabels is de vraag aan drs. ing. Jan Roersen MBA, W4Y-Consultant.
“Advies aan eigenaren van kantoorpanden omvat onder meer advies over energiezuinigere instal-laties en over hoe een klant zijn energielabel kan verbeteren. Ook bieden deze adviesbureaus uit-komst bij nog meer omvattende verbeterslagen als BREEAM. Zij kennen alle technische facetten en de leveranciers van apparatuur en zij brengen per individuele situatie een specifiek en vooral onafhankelijk advies uit. En er zijn nog meer belangrijke certificaten, wetten en regels die op eigenaren, huurders, investeerders en facility managers afkomen. Denk aan “Paris proof”, het streven om gebouwen gasloos te maken van de Dutch Green Building Council en de Europese Energie-Efficiency Richtlijn die het Europees energieverbruik met 20 procent wil verlagen. Hun rol en betekenis gaat de komende decennia steeds verder toenemen en reactie vragen van partijen als eigenaren, beheerders en huurders. Het is zaak goed te kijken naar de waarde van de certificaten en hoe zij elkaar aanvullen of juist overlappen.’ Aldus Jan Roersen van W4Y.
Hij registreert dat de druk er redelijk op zit.
De overheid wordt steeds actiever bij het controleren of kantoorgebouwen wel genoeg doen aan energiebesparing, bijvoorbeeld aan de hand van de wettelijke informatieplicht energie-besparing. Waar overtreding hiervan door een kantoorgebouweigenaar eerst alleen een verzoek om informatie en verbetering opleverde, staan er nu zelfs bestuurlijke boetes klaar. De verwachting is dat de eisen van de overheid steeds verder opgeschroefd zullen worden tot energie-neutraliteit in 2050.
Gelukkig is er vanuit de eigenaren, beleggers, huurders en de samenleving zelf een grote overeenstemming over nut en noodzaak om te komen tot een echte energietransitie.
Vragen rond energielabel A
Waar energielabel C zich vooral door bouwkundige maatregelen kenmerkt, gaat energielabel A veel meer over energieverbruik. Er zijn veel vragen voor advisering rond energielabel A. Wat houdt de stap naar label nu concreet in? Wat is de impact op de bouwkundige aspecten van mijn gebouw? Kan ik dat al meenemen bij nieuwbouw of wat betekent het als ik mijn bestaande kan-toorgebouw naar label A-niveau moet brengen? Hoeveel keus heb ik hier en hoe dicht zit de overheid mij op de hielen? Goed inzicht in het
‘gedrag’ van het pand komt onder meer van de juiste sensoren, denk aan kWh- meters. Wanneer de sensoren in het gebouw gekoppeld worden aan goede verzamelsystemen, zoals bijvoorbeeld het KNX IoT dashboard van ABB, kan een goed inzicht in de energiehuishouding ontwikkeld worden en ontstaat een goede basis voor verdere beslissingen.
Financieel
Verder is het moment van aanpassingen een belangrijke vraag. Een volledig systeem vervangen doe je liefst als dat past in de levensfase en de afschrijving van het systeem. Soms wordt de overweging gemaakt om het onderhoudsbudget van een paar jaar in een keer uit te geven aan een energielabel A verbeterslag, waarna de kosten in een huurverhoging terugverdiend kunnen worden. Dit is een kenmerkende situatie waarin de inbreng van een goede adviseur onmisbaar is en waar beschikbare budgetten harde grenzen stellen. De professionele vastgoedbeheerders en asset managers hebben voor een goed overzicht van kosten, opbrengsten en milieueffecten dan ook behoefte aan onafhankelijke en deskundige adviseurs als architecten en energiedeskundigen.
Samenvattend stelt Jan Roersen dat de verhoging van het energielabel naar niveau A een investering is, die terugverdiend kan worden doordat de huurders zich steeds meer realiseren dat een energiezuiniger en gezonder kantoor noodzakelijk is. Het zorgt voor meer productiviteit van de medewerkers en een betere uitstraling van het maatschappelijk verantwoorde gedrag van hun bedrijf of organisatie. |
Hoe gebouwautomatisering helpt bij het verkrijgen van (energie)labels
Een praktijkvoorbeeld |
 |
Element Amsterdam Hotel is een long-stay hotel in Amsterdam Zuid met 160 kamers. Het richt zich op gasten voor langere tijd en biedt comfort op een duurzame manier. Bewust omgaan met alle producten, materialen en energie die het hotel gebruikt, is het uitgangspunt voor zo duurzaam mogelijk werken. Dat eisen zowel de gasten als de samenleving. Steeds meer zakelijke reizigers kiezen er ook bewust voor. Daarom is voor de bouw van alle Element hotels besloten om het gezaghebbende LEED label als norm te hanteren.
Om aan deze norm te voldoen moet onder meer 25 procent extra energie- en waterbesparing in vergelijking met vergelijkbare hotels worden gerealiseerd. Al tijdens de bouw was dit principe dan ook leidend. Tevens zijn alle afvalstromen in kaart gebracht en is er een nieuw systeem voor sortering en afvoer ontwikkeld. Ook zijn bijvoorbeeld de energie- verdeelinstallatie en de kamersturing modulair en stekerbaar uitgevoerd. Dit verminderde onder meer het aantal verplaatsingen op de bouwplaats. In het hotel zelf zorgt een KNX systeem voor extra energie- efficiëntie. Zo is de klimaatregeling gekoppeld aan de bewegingsmelders in de kamer. Verlaat een gast de kamer, dan gaat automatisch de verlichting uit en de klimaat installaties in de ECO stand. Dat bespaart direct aanzienlijk energie en kosten. |
 |
| Hoofdstuk 4 - Interessante websites over energielabels |
| Meer info over ABB i-bus® KNX - Smart en intelligent gebouwbeheer: |
|
| Welk energielabel heeft mijn kantoor eigenlijk: |
|
De overheid verwacht van u dat u actief gaat energie besparen: Energiebesparingsplicht
|
|
De tekst van de Wet milieubeheer: Activiteitenbesluit (Wet milieubeheer)
|
|
| RVO ondersteunt energiebesparende maatregelen. Bekijk daarvoor de subsidiewijzer. |
|
| De eisen voor energielabel C (2023): |
|
| Hier maakt u uitgebreid kennis met de LEED- certificering: |
|
| KNX- toepassingen voor kantoorsituaties vindt u op: |
|
| Voor een precieze omschrijving van uw besparingsverplichting in uw energiemanagement: |
|
| Meer over de Europese energie efficiency richtlijn en de EED energie audit vindt u op: |
|
| Dutch Green Building Council over gebouwen gasloos maken: |
|
| Pakket van Eisen voor energie monitoring: |
|
Door het behalen van energielabel C voor uw kantoorgebouw als tussenstap te zien naar het behalen van energielabel A kunt u kosten besparen en is uw kantoor klaar voor een energie-neutrale toekomst. Uw kantoor van de toekomst maakt straks deel uit van een smart grid waarin de hele gebouwde omgeving energie opwekt, opslaat en verdeelt. Om daar deel van uit te kunnen maken zijn connectiviteit en slim energiemanagement noodzakelijk.
Beleggers, huurders en gebruikers zijn zich daarvan bewust. In de nabije toekomst zal meer en meer behoefte ontstaan aan duurzame kantoren die flexibel omgaan met de energiebehoefte van de gebruikers: efficiënt, veilig en welzijn verhogend. Door energiestromen inzichtelijk te maken en gebouwgebonden systemen met elkaar te verbinden kunt u door monitoring en data-analyse het energieverbruik verder optimaliseren. Dit leidt tot aanzienlijke kostenbesparingen.
Om dit voor uw kantoorgebouw te realiseren moet u in 2023 over energielabel C en in 2030 over energielabel A beschikken. Door dit traject als één project te zien kunt u alle vervolg-stappen logisch op elkaar laten volgen en kunt u investerings-budgetten efficiënt en doelmatig inzetten. ABB kan u adviseren bij deze energietransitie van uw kantoor. |
 |
Ron van de Beek
+31 (0) 6 51 35 58 14
ron.beek@nl.abb.com
Ron van de Beek is vanuit Business Development betrokken bij het verduurzamen en automatiseren van utiliteitsprojecten. Met zijn jarenlange ervaring in Building Automation helpt hij gebouweigenaren, gebouwgebruikers en adviseurs de duurzaamheidsdoelstellingen
te realiseren en daarbij het comfort voor de gebruiker hoog te houden. |
 |
Hans Nas
+31 (0) 6 22 52 42 34
hans.nas@nl.abb.com
Hans adviseert Commercial Building projecten bij de eindgebruikers en adviesbureaus waarbij gekeken wordt naar de toekomst. De steeds grotere vraag van elektrische energie vergt een andere kijk op de standaard installatie. Het sturen van de energievraag of levering van het gebouw wordt hierbij steeds belangrijker. Hierbij valt te denken aan energiemanagement, loadmanage-ment en duurzame energieopwekking en opslag. Het comfort en gezondheid van mensen in
het gebouw wordt ook steeds belangrijker. Het afstemmen van de behoefte van de medewerkers en gebruik van het gebouw kan via een building management systeem ingevuld worden. |
 |
Bovenstaande informatie komt uit het Witboek (Whitepaper) van
ABB Building Automation
d.d. 23 juli 2020
Leo Hooijmans
(Facilitaire Informatie Online) heeft toestemming van ABB EP Marketing om het witboek te vertalen van .pdf naar .html.
Indien u het witboek in .pdf wilt ontvangen klik dan op nevenstaande foto. |
abb bv electrification products
technologieleider in de digitale transformatie van industrieën
voor webinformatie klik op plaatje..... |
 |
Bezoekers keken naar de volgende links in ons kennisplatform:
 |
facilitaire
informatie online |
 |
een energielabel voor uw gebouw
een publicatie van agentschap-nl (vh senternovum)
mede mogelijk gemaakt door facilitaire informatie online |
 |
visie duurzame mobiliteit 2016-2050
door leohooijmans
mede mogelijk gemaakt door facilitaire vakbeurs online |
 |
easysecure - de nummer 1
in biometrie, identiteit en cloud software
voor presentatie klik op plaatje..... |
 |
aan het gas? liever niet meer!
door leohooijmans
mede mogelijk gemaakt door facilitaire vakbeurs online |
 |
heel bijzondere gebouwen
in deze sub-'rubriek' vind u gebouwen, die zeer de moeite waard zijn om voortdurend opgemerkt te blijven! om historische, architectonische, milieuvriendelijk en vooral mensvriendelijke redenen.
deze gebouwen staan bij elkaar. klik op het plaatje links.... |
 |
infoblad ervaringen met energie- prestatiecontracten voor kantoren
een publicatie van de rijksoverheid
mede mogelijk gemaakt door facilitaire informatie online |
 |
'opgeruimd staat netjes' versie 22
ex(it) cv en gasaansluiting!
door leo hooijmans, mede mogelijk door bureau galileo |
 |
visie duurzame brandstoffenmix
door het ministerie van infrastructuur en milieu
mede mogelijk gemaakt door de facilitaire vakbeurs online |
 |
elk kantoor kan energie besparen
uit facilitair! - magazine van facilicom services group
mede mogelijk gemaakt door de facilitaire vakbeurs online |
 |
elektrische mobiliteit in 2020
volop kansen voor nederland
door ernst & young
mede mogelijk gemaakt door facilitaire aanbieders online |
|
mede mogelijk gemaakt door dé facilitaire vakbeurs online
facilitaire vakbeurs online
nog nooit was sponsoring zó doelgericht en zó lang houdbaar!
365 dagen per jaar/24 uur per dag.
voor ipresentatie klik op plaatje..... |
 |
facilitaire vakbeurs online
nog nooit was adverteren zó doelgericht en zó lang houdbaar!
365 dagen per jaar/24 uur per dag.
voor webinformatie klik op plaatje..... |
 |
(1107-01)(1107-01)
|
facilitaire-informatie-online.nl ©
ingevoerd op 28 oktober 2020
het laatst gewijzigd op
4-11-2020
voorwaarden voor gebruik/bezoek van deze website: klik hier....
(de kleine lettertjes, maar dan iets groter)
|
|
