Verkade United Biscuits (foto Zonneman)
Isoleer uw ramen met werkplekzonwering
LeoHooijmansGalileoNoordwijkFacilitaireInformatieOnlineHoezo??
Iedereen die zich serieus bezighoudt met het inrichten en beheren van zakelijk vastgoed ziet zich tegenwoordig geconfronteerd met doelstellingen en ambities op het gebied van MVO, CO2-reductie en energiebesparing. Niet alleen vanuit de overheid bestaat er een ambitieuze doelstelling om het energieverbruik door kantoren in de marktsector en overheidsgebouwen de komende jaren terug te dringen, ook de stijgende energierekening dwingt tot herbezinning op isolatie en energieverbruik. Hoogste tijd dus om de sector attent maken op het functioneren van het vensterglas in kantoren als koudebrug en de mogelijkheden door aanvullende raamisolatie een grote sprong voorwaarts te maken en de energieprestatie te verbeteren.
Een koudebrug is een deel van een gebouw of constructie waarvan de binnenoppervlaktetemperatuur aanzienlijk lager is dan de overige constructiedelen. Bij een koudebrug wordt de kou van buiten naar binnen gebracht ofwel de warmte naar buiten. Vaak gaat het daarbij om een plaats in het kantoorpand waar de isolatie van het gebouw onderbroken is en waar energiestromen zonder belemmeringen tussen de buitenkant en de binnenkant van het gebouw kunnen verlopen. Koudebruggen ontstaan wanneer een bouwonderdeel van het pand niet of onvoldoende is geïsoleerd zodat de binnenwarmte makkelijk zijn weg vindt naar buiten. Hoewel we bij dit verschijnsel vaak direct denken aan het verlies van warmte in de winter is ook het ongewenst binnendringen van warmte in de zomermaanden een gevolg van een dergelijke koudebrug. De veranderingen in het binnenklimaat die als gevolg van een aanwezige koudebrug ontstaan zijn voor de mens lang niet altijd direct voelbaar, maar als ze er zijn voelt je portefeuille het wel degelijk. Verwarmingsketels verstoken extra gas en airco’s maken overuren om de temperatuur in het gebouw op het gewenste niveau te krijgen en te houden. Het weglekken van energie via een koudebrug heeft daarmee rechtstreekse gevolgen voor onze energiekosten, de CO2 uitstoot en daarmee voor het milieu. Aandacht voor dit verschijnsel is dus verplichte kost voor de vastgoedbeheerder van deze tijd
De U-waarde als maatstaf
Zowel in pure omvang als in de mate van energietransport is in ieder kantoorpand verreweg de grootste koudebrug tegelijkertijd het meest onopvallende structuurelement van het gebouw: het vensterglas. Doordat het glas aanmerkelijk meer warmte laat passeren dan de muren, wanden en het plafond van een pand is er zeker een wereld te winnen op het gebied van effectieve raamisolatie. In de afgelopen decennia zijn met het oog op de noodzakelijke energiebesparing door overheden, bedrijven en particulieren kapitalen geïnvesteerd in de overschakeling van het traditionele enkele- naar de steeds betere dubbele beglazing en ook voor de ontwikkeling richting het high-tech HR+ glas zijn kosten noch moeite gespaard. Ondanks al deze inspanningen en investeringen is de slechte isolerende werking van het glas nog steeds een zwakke schakel in het energiebeheer van ieder kantoorpand. Gezien de enorme hoeveelheden warmte (en kou) die nog steeds via het vensterglas ongecontroleerd naar buiten lekken moet het opheffen van deze koudebrug een hoge prioriteit hebben van iedereen die energiebeheer serieus neemt.
Het warmteverlies door de verschillende onderdelen van een object wordt bepaald door de zogenaamde warmtedoorgangs-coefficient of warmtetransmissiecoefficient, ook wel U-waarde genoemd. Vroeger heette dit de K-waarde. Deze U-waarde is het getal dat aangeeft hoeveel warmteverlies er per m2 door de constructie (muren, daken, vloeren, en glasoppervlakken) verloren gaat, gedurende een uur bij een bepaald temperatuursverschil tussen de binnen- en de buitenruimte. Hoe lager dus de totale U-waarde van een kantoorpand hoe minder het warmteverlies door de constructie. De huidige norm voor wat betreft het isolatiepeil van gebouwen vanuit het bouwbesluit is 0,55 W/m²K. Dit getal is vanzelfsprekend een gemiddelde tussen de relatief goed isolerende wanden en daken enerzijds en de slecht isolerende glasoppervlakken anderzijds.
Boeing Amsterdam (foto Zonneman)
Rekenvoorbeeld
We kunnen de warmteweerstand en de U-waarde van een gewone traditionele enkelglaslaag (dus zonder luchtspouw) en ook die van alle andere constuctiedelen onder laboratoriumomstandigheden vrij eenvoudig berekenen. In de literatuur wordt uitgegaan van een U-waarde van enkelglas van 6 tegenover 1,5 voor dubbel glas. Met het modernste HR++ glas worden zelfs U-waarden tot beneden de 1,5 gehaald. Ten opzichte van een moderne geïsoleerde spouwmuur (U-waarde 0,6) is dat glas dus een uiterst slecht geïsoleerde koudebrug. Ook dubbel glas verbleekt qua isolatiewaarde nog altijd ten opzichte van de geïsoleerde spouwmuur. Samenvattend kunnen we zeggen: het energieverlies via een glazen ruit is tot wel 5 keer zo groot als via de geïsoleerde spouwmuur van een pand met hetzelfde oppervlak. Met deze warmtetransmissiecoefficient van het glas als bekende kunnen we het energieverlies via het vensterglas in uw object eenvoudig uitrekenen: heeft een (enkele) ruit met een U-waarde van 6 een oppervlak van 4 m2 en is het te overbruggen temperatuurverschil 10 0C dan verdwijnt dus door die enkele ruit 6x4x10 = 240 W ofwel 0,24kWh per uur. Dat er een rechtstreekse relatie bestaat tussen het gasverbruik en de U-waarde van een kantoorpand spreekt aan de hand van dit rekenvoorbeeld voor zich, en dat deze warmtetransmissiecoefficient hoger (slechter) is naarmate het glazen oppervlak groter is is inmiddels ook meer dan duidelijk. Verder is het op basis van deze gegevens helder dat het doorbreken van deze koudebrug op termijn een meer dan lonende zaak is. Onder andere aan de hand van gegevens over de aanwezige raamoppervlakken, de kwaliteit van het glas en de kwaliteit (rendement) van de gebruikte verwarmingsketel is het energieverlies via het glas te bepalen. De mogelijkheid om met raamisolatie dmv werkplekzonwering besparingen te realiseren op energiekosten en de terugverdientijd van de investering in de te nemen isolerende maatregelen is vervolgens vrij nauwkeurig te berekenen.
Koudebrug opheffen
Koudebruggen zijn absoluut te doorbreken dan wel te verminderen en dat is gezien de genoemde ambities op het gebied van energiebeheer ook hard nodig. In geval van een traditionele koudebrug in een fundament of doorvoer van een gebouw is deze eenvoudig te verhelpen door het inpakken van de koudebrug met isolatiemateriaal. In verband met de bestaande Arbo eisen aan verlichting van de werkplek en de esthetische eisen die aan het gebouw worden gesteld is voor een raam of glazen wand de doorzichtigheid de raamisolatie/werkplekzonwering daarbij een aanvullende voorwaarde. Door middel van de sterk isolerende filterfolie wordt een isolerende luchtlaag tussen het koude glas en de binnenruimte gecreëerd. Algemeen wordt aangenomen dat een spouw van 15 mm het optimaal isolerende resultaat geeft. Met internationaal wetenschappelijk onderzoek is herhaaldelijk aangetoond dat de U-waarde van modern dubbelglas door middel van kwalitatief goede raamisolatie zijn terug te brengen tot waarden rond de 1, waarmee het bestaande energetische verschil met de geïsoleerde spouwmuur sterk wordt teruggebracht en zelfs wordt overbrugd. Dankzij de werkplekzonwering kan de airco uit en de verwarming een tandje lager.
Samenvattend kunnen we zeggen dat ondanks de vooruitgang die de afgelopen 20 jaar is geboekt het glas in de ramen van kantoren nog steeds zorgt voor een groot energieverlies via de airco en CV installaties. Het aanbrengen van werkplekzonwering cq raamisolatie is een logische volgende stap na de installatie van dubbel glas en de muurisolatie. De te realiseren besparing door werkplekzonwering is goed te kwantificeren waardoor ook de terugverdientijd van de investering helder te maken is. Werkplekzonwering zorgt dus voor een aanzienlijke verbetering van de energieprestatie van een pand op korte termijn. Het is mijn overtuiging dat het in de toekomst heel normaal wordt om bij het verlaten van het kantoor de koffiemachine uit te zetten, het licht uit te doen en de werkplekzonwering te sluiten.
[naar top]
DezeTekstIsVanLeoHooijmansGalileoNoordwijkFacilitaireInformatieOnline
Dit document niet uitprinten, aub. Denk aan het milieu en uw onkosten.
Wilt u het nog een keer lezen maak een bladwijzer (favoriet).
Wilt u het artikel door een ander laten lezen, stuur een link door.
